Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Dział Ochrony

Decydującą rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa wszystkim funkcjonariuszom, pracownikom
i osadzonym pełni dział ochrony. Strażnicy, oddziałowi, dowódcy zmiany, przewodnicy psów pełnią w nim służbę dwadzieścia cztery godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Robią to w bezpośrednim kontakcie z więźniami, w tym z tymi najgroźniejszymi. 

Grupy Interwencyjne Służby Więziennej

W sytuacji zakłócenia porządku i dyscypliny lub szczególnego zagrożenia bezpieczeństwa w jednostce penitencjarnej do akcji wkracza jedna z jedenastu Grup Interwencyjnych Służby Więziennej. W skład GISW wchodzą doskonale wyszkoleni funkcjonariusze, odporni na stres, znakomicie ze sobą współpracujący. Nowocześnie wyposażeni zapobiegają także niebezpiecznym zdarzeniom oraz realizują konwojowanie osadzonych o specjalnym statusie (m.in. członków zorganizowanych grup przestępczych). Jako elitarne grupy pozostają w pełnej gotowości dwadzieścia cztery godziny na dobę, siedem dni w tygodniu. Zapewniając bezpieczeństwo publiczne, współdziałają z innymi formacjami mundurowymi i pododdziałami kontrterrorystycznymi, z którymi często razem trenują.

Dział Penitencjarny

Kadra penitencjarna to wychowawcy, psychologowie i terapeuci. To oni zajmują się oddziaływaniami readaptacyjnymi, kulturalno-oświatowymi, terapeutycznymi. Ich celem jest pomoc więźniowi, poprzez wyposażenie go w umiejętności, które pozwalają mu lepiej funkcjonować w społeczeństwie po opuszczeniu więzienia. 

Dział Ewidencji

Funkcjonariusze działu ewidencji czuwają nad prawidłowym przyjęciem osadzonych oraz zwolnieniem, a także obliczeniem kary, odpowiadają za wykonywanie czynności związanych z przetransportowaniem osadzonych do innych jednostek, dostarczanie korespondencji urzędowej skazanym. 

Dział Służby Zdrowia

W zakładach karnych i aresztach śledczych funkcjonują ambulatoria oraz izby chorych. W niektórych jednostkach powstały także oddziały szpitalne. Do obowiązków lekarzy, pielęgniarek, ratowników medycznych należy nadzorowanie prawidłowego przebiegu leczenia, ale też nierzadko uspokajanie i tonowanie emocji trudnego pacjenta. 

Dział Kwatermistrzowski

Zadaniem funkcjonariuszy działu kwatermistrzowskiego jest zapewnienie osadzonym odbycie kary pozbawienia wolności i tymczasowego aresztu w odpowiednich warunkach bytowych, a także zapewnienia odpowiednich warunków pracy wszystkim pracownikom jednostek penitencjarnych. Na co dzień  nadzorują przygotowanie osadzonym posiłków, dbają o właściwe warunki sanitarne osadzonych poprzez zabezpieczenie środków higieny osobistej i pomieszczeń. W tym dziale pracują fachowcy posiadający wiedze i wykształcenie z różnych dziedzin np.: budowlanej, energetyki, zamówień publicznych i wielu innych

Dział Finansowy

Funkcjonariusze z działu finansowego są odpowiedzialni z prowadzenie rachunkowości, planowanie budżetu, dysponowanie środkami pieniężnymi, dbanie o gospodarkę finansową. To oni naliczają wypłaty i wynagrodzenia, robią rozliczenia zgodne z obowiązującymi przepisami oraz zajmują się prowadzaniem i weryfikacją rachunków wszystkich osadzonych. Poza tym ustalają zgodność sald, ewidencjonują zajęcia egzekucyjne skazanych, rozliczają wynagrodzenia za pracę skazanych.

Dział Organizacyjno-Prawny

Funkcjonariusze i pracownicy działu dbają o obsługę prawną jednostki, w szczególności o zabezpieczenie interesów prawnych aresztów śledczych i zakładów karnych w związku z toczącymi się postępowaniami administracyjnymi i sądowymi. Realizują czynności związane z przeprowadzeniem postępowań wyjaśniających w sprawie skarg i próśb osób pozbawionych wolności, koordynują prace związane z przygotowaniem wystąpień do organów krajowych, prowadzą czynności związane z udostępnianiem informacji publicznej oraz prowadzą działalność legislacyjną zgodnie ze swoją właściwością merytoryczną. Prawnicy zatrudnieni w jednostkach organizacyjnych reprezentują zakłady karne i areszty śledcze w postępowaniach sądowych, wydają opinie prawne, a także w przypadkach określonych w ustawie zapewniają funkcjonariuszom bezpłatną pomoc prawną.

Dział Techniki i Łączności

Funkcjonariusze służby informatycznej to specjaliści ds. sieci komputerowych, bezpieczeństwa informacji, łączności, a także serwisów komputerowych. Ich często niewidoczna praca jest niezbędna w celu prawidłowego funkcjonowania jednostek oraz zapewnieniu im bezpieczeństwa.

Dział Kadr

Kadrowcy więzienni  zajmuje się wszelkimi sprawami osobowymi funkcjonariuszy i pracowników cywilnych, w tym ustalanie uposażenia i innych świadczeń pieniężnych. Realizują zadania związane z rekrutacją oraz zatrudnieniem i przyjęciem do służby, kierowaniem na badania lekarskie i specjalistyczne. Planują też szkolenia dla funkcjonariuszy.