Opis jednostki
Zakład Karny w Rzeszowie jest największą jednostką penitencjarną podległą Okręgowemu Inspektoratowi Służby Więziennej w Rzeszowie o pojemności 1520 miejsc zakwaterowania dla osadzonych i jedną z największych w Polsce. Przeznaczony jest zarówno dla kobiet jak i mężczyzn. Jest to zakład karny typu zamkniętego: dla recydywistów penitencjarnych, odbywających karę po raz pierwszy oraz pełni również zadanie aresztu śledczego. W strukturze jednostki funkcjonują cztery oddziały penitencjarne, w ramach których działa 18 oddziałów mieszkalnych: dla tymczasowo aresztowanych, skazanych recydywistów penitencjarnych odbywających karę w jednostce typu zamkniętego, skazanych odbywających karę pozbawienia wolności po raz pierwszy w zakładzie karnym typu zamkniętego, skazanych mężczyzn zakwalifikowanych do zakładu karnego typu półotwartego i otwartego - objętych realizacją umowy o zatrudnieniu oraz niezbędnych do obsługi jednostki, skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo, w tym sprawców przestępstw przeciwko wolności seksualnej i obyczajności, skazanych uzależnionych od innych niż alkohol substancji psychoaktywnych, skazanych stwarzających poważne zagrożenie społeczne, albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa jednostki oraz ośrodek diagnostyczny.
Zakład Karny w Rzeszowie usytuowany jest na obrzeżach miasta w północno – wschodniej jego części. Pierwszą siedzibą więzienia w Rzeszowie był Zamek Lubomirskich, który w 1820 roku został oficjalnie wykupiony przez Austriaków od Jerzego Romana Lubomirskiego. Pierwszego maja 1902 roku rozpoczęto remont zamku, przystosowujący go dla potrzeb sądu i więzienia. W okresie okupacji hitlerowskiej zamek pełnił nadal funkcję więzienia, będącego największym we wschodniej części dystryktu krakowskiego, w którym były wydzielone cele do dyspozycji gestapo. Po wyzwoleniu tj. od września 1944 roku w Rzeszowie powstało Centralne Więzienie. Zabytkowy charakter zamku rzeszowskiego zadecydował o tym, że w 1973 r. w Załężu koło Rzeszowa rozpoczęto budowę nowego aresztu śledczego, którą zakończono w grudniu 1980 roku. Od tej chwili rozpoczął się nowy rozdział więziennictwa rzeszowskiego.
Od roku 2020 w Zakładzie Karnym w Rzeszowie funkcjonuje Dział Dozoru Elektronicznego. Do zadań służbowych funkcjonariuszy wchodzących w skład tego działu należy realizacja czynności materialno-technicznych w Systemie Dozoru Elektronicznego (SDE), które swym zakresem obejmują w szczególności:
- Sprawdzanie warunków technicznych do odbywania kar, środków karnych i zabezpieczających w Systemie Dozoru Elektronicznego,
- Instalacje urządzeń monitorujących u osób objętych SDE,
- Kontrolę prawidłowości działania środków technicznych,
- Deinstalację urządzeń monitorujących,
- Realizację wizyt związanych z naruszeniem warunków odbywania kary przez osoby objęte systemem.
Funkcjonariusze czynności materialno-techniczne związane z obsługą Systemu Dozoru Elektronicznego realizują u osób objętych systemem, na terenach oddalonych do 200 km od jednostki macierzystej, zachowując tym samym skuteczną reakcję w przypadku pojawienia się nowego zadania do wykonania.
Nadzór merytoryczny nad realizacją czynności wykonywanych przez Działy Dozoru Elektronicznego sprawuje Biuro Dozoru Elektronicznego Centralnego Zarządu Służby Więziennej.
System Dozoru Elektronicznego jest to kontrola zachowania osoby skazanej przy użyciu środków technicznych, na mocy orzeczenia sądu lub decyzji komisji penitencjarnej.
W Systemie Dozoru Elektronicznego można kontrolować:
- przebywanie przez skazanego w określonych dniach tygodnia i godzinach we wskazanym przez sąd miejscu (dozór stacjonarny),
- bieżące miejsce pobytu skazanego, niezależnie od tego, gdzie skazany przebywa (dozór mobilny),
- zachowywanie przez skazanego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy).