Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Oddział Zewnętrzny w Strzelcach Opolskich dysponuje oddziałami mieszklanymi przeznaczonymi dla dorosłych mężczyzn, recydywistów penitencjarnych, z oddziałem dla tymczasowo aresztowanych mężczyzn oraz terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo wraz z wyznaczonymi celami dla skazanych zakwalifikowanych jako niebezpieczni. 

W miarę posiadanych środków finansowych Oddział Zewnętrzny prowadzi kształcenie zawodowe poprzez organizację kursów zawodowych takich jak: malarz-tapeciarz, palacz kotłów CO, komputerowy, operator wózków widłowych, brukarz, płytkarz posadzkarz, spawacz MAG, ogrodnik, opiekun osób starszych itp.

Oddziaływania terapeutyczne prowadzone są w wyodrębnionym pawilonie mieszkalnym A, w oddziale o pojemności  66 miejsc mieszkalnych, przez specjalistyczny personel. Głównym adresatem oddziaływań terapeutycznych są osadzeni, recydywiści penitencjarni, z podgrupą klasyfikacyjną R-1/t, skierowani przez Komisję Penitencjarną do odbywania kary pozbawienia wolności w systemie terapeutycznym w oddziale terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo.

Opiekę medyczną w całym zakładzie karnym sprawuje lekarz - kierownik więziennego ZOZ, wraz z pięcioma osobami średniego personelu medycznego, przy wsparciu lekarzy ( w ramach części etatów pracowników cywilnych ) o różnorodnych specjalnościach medycznych.

Od 1998 roku na terenie tutejszej jednostki penitencjarnej prowadzi swoją działalność "Klub Aktywnie Poszukujących Pracy", którego zadaniem jest realizowanie programu aktywizacji zawodowej osadzonych. W programie tym o charakterze cyklicznym, grupy skazanych będących w okresie do trzech miesięcy przed warunkowym przedterminowym zwolnieniem lub końcem kary, odbywają zajęcia edukacyjne z wychowawcą ds. postpenitencjarnych, psychologiem ogólnozakładowym, pracownikiem socjalnym Ośrodka Pomocy Społecznej w Strzelcach Op. oraz doradcą zawodowym w Urzędzie Pracy w Strzelcach Op.

Ponadto od kilku lat prowadzone są również w jednostce przez psychologa ogólnozakładowego ( specjalistę d/s uzależnień ) oddziaływania antyalkoholowe, które koncentrują się wokół działalności grupy Anonimowych Alkoholików „Margines”, Klubu Abstynenta, indywidualnego poradnictwa psychologicznego, zajęć psycho-edukacyjnych, udostępniania literatury z zakresu uzależnień, itp.

Oddział Zewnętrzny w Strzelcach Opolskich w latach 2008 - 2013 (funkcjonujący wówczas jako Zakład Karny nr 2 w Strzelcach Opolskich) współrealizował 2 projekty systemowe współfinansowane przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet I "Zatrudnienie i integracja społeczna" Działanie 1.3 "Ogólnopolskie programy integracji i aktywizacji zawodowej" Poddziałanie 1.3.4 "Centralny Zarząd Służby Więziennej - projekty systemowe" PROJEKT nr I "Podniesienie kwalifikacji zawodowych funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej realizujących zadania związane z przywięziennymi Klubami Pracy" PROJEKT nr III "Cykl szkoleniowo-aktywizacyjny służący podniesieniu kwalifikacji zawodowych osób pozbawionych wolności oraz przygotowaniu ich do powrotu na rynek pracy po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności"

W latach 2013-2015 jednostka uczestniczyła w realizacji 5 projektów finansowanych z Norweskiego Mechanizmu Finansowego. W ramach programów  kadra więzienna uczestniczyła w wielu szkoleniach. Ponadto z środków NMF organizowano szereg szkoleń kursowych dla skazanych.

W Oddziale Zewnętrznym w Strzelcach Opolskich duży nacisk kładzie się na jak najszersze zatrudnienie osadzonych. Stąd też pracują oni wewnątrz zakładu, jak i w firmach zewnętrznych funkcjonujących na terenie jednostki.

Zatrudnienie w firmach zewnętrznych zapewniają osadzonym firmy:

• Przedsiębiorstwo Przemysłu Obuwniczego
• PIGB Mazovia w Koszalinie
• Kalinpex
• Athletic Sp. z.o.o.

Przy realizacji zadań penitencjarnych, mających na celu readaptację społeczną osób pozbawionych wolności przebywających w tutejszym zakładzie karnym, najaktywniej współpracują od dłuższego już czasu na podstawie stosownych porozumień ( zgodnie z art. 38 kkw ) następujące instytucje, organizacje, stowarzyszenia, kościoły i inne związki wyznaniowe:

1. Kościół Rzymsko – Katolicki ( Stowarzyszenie Pomocy Więźniom – Bractwo Więzienne).
2. Kościół Zielonoświątkowy - Zbór "Arka" z Gliwic
3. Kościół Zielonoświątkowy -Zbór "Chrystus dla wszystkich" z Strzelec Op.
4. Zbór Chrześcijan z Grabowa n. Prosną.
5. Zbór Świadków Jehowy w Strzelcach Op.
6. Kościół Adwentystów Dnia Siódmego
7. Kościół Prawosławny
8. Kościół Ewangelicki
9. Świecki Ruch Misyjny „Epifania”
10. Stowarzyszenie "Ewangeliczna Wspólnota Zielonoświątkowa " w Strzelcach Opolskich
11. Stowarzyszenie "Restytucja" z Sosnowca.
12. Stowarzyszenie na rzecz rozwoju szkoły specjalnej „Ósemka” w Strzelcach Opolskich
13. Klub Abstynenta w Strzelcach Opolskich

Oprócz typowej działalności duszpasterskiej, religijnej czy statutowej przedstawiciele wyżej wymienionych inicjują i organizują spotkania z ciekawymi ludźmi, współorganizują imprezy kulturalne i sportowe, kolportują prasę i rozpowszechniają literaturę katolicką, przygotowują audycje radiowe, pomagają przy organizowaniu spotkań z rodzinami, propagują zdrowy styl życia, szerzą oświatę zdrowotną, itp.

Ponadto doraźnie jednostka współpracuje podczas pracy resocjalizacyjnej także z Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Strzelcach Op., Powiatowym Urzędem Pracy w Strzelcach Op., Strzeleckim Ośrodkiem Kultury w Strzelcach Op., Powiatowym Centrum Kultury w Strzelcach Op., SANEPID-em w Strzelcach Op., Urzędem Miasta i Gminy w Strzelcach Op., Uczniowskim Klubem Sportowym w Strzelcach Op., Klubem Sportowym "Jonak Team"  w Strzelcach Opolskich, Stowarzyszeniem Pomocy Wzajemnej "Barka" w Strzelcach Op., Poradnią Odwykową w Strzelcach Op., itd.

Na terenie Oddziału Zewnętrzengo w Strzelcach Opolskich funkcjonuje placówka kulturalno oświatowa w skład której wchodzą : radiowęzeł, świetlica centralna , biblioteka centralna, kaplica ZK, świetlica wyznaniowa, świetlica AA, świetlice sportowe, świetlice oddziałowe, boiska na polach spacerowych. Biblioteka posiada ponad 11 tysięcy woluminów. Mimo niewielkich środków zbiory są systematycznie uzupełniane głównie poprzez darowizny. W latach 2008 -09 przyjęto na stan 1474 książek i nośników.  W ramach programu readaptacji społecznej “Skazani na książkę” zakupiono komputery do obsługi księgozbioru. Uczestniczący w programie zajmowali się naprawą i konserwacją darowanych oraz posiadanych książek.  W ramach placówki kulturalno oświatowej w latach 2009-2012 na terenie ówczesnego Zakładu Karnego nr 2 w Strzelcach Opolskich realizowane były między innymi następujące programy readaptacji społecznej: „Muzyczna podróż w czasie”, „Skazani na książkę”, „Teatr sztuką życia”, „Wolontariusz”, "Biegnę po nowe życie", "Ocalić od zapomnienia" i wiele innych. Na terenie "dwójki" od wielu lat z sukcesami funkcjonują zespoły teatralne i muzyczne („Paragraf 64” i „Ultima”) znane w całym kraju.

Historia Zakładu Karnego nr 2 w Strzelcach Opolskich

Pierwotny zakład karny usytuowany na obrzeżach zachodniej części miasta Strzelce Wielkie ( do 1945 roku Gross Strehlitz ), tworzył otoczony wysokim murem zespół budynków penitencjarnych składający się z dwóch budynków więziennych i kuchni. Został wzniesiony według jednorodnej koncepcji architektonicznej ( dwa wielokondygnacyjne, kryte czterospadowymi, ceramicznymi dachami budynki mieszkalne na rzucie litery "T", z charakterystycznymi ryzalitami – "pawilon I" i "pawilon II"; między nimi niższy dwukondygnacyjny budynek z dachem jednospadowym, także wolno stojący, pełniący funkcję kuchni dla obu pawilonów. Elewacje całego zespołu wieloosiowe – osie wyznaczone otworami okiennymi o zróżnicowanej wielkości, zamknięte łukiem odcinkowym i pełnym. Płaszczyzny ścian tynkowane bez dekoracji architektonicznej. Całość zwieńczona wykonanym w cegle gzymsem z motywem ceglanych kroksztynów ). Czas powstania tegoż zespołu więziennego datuje się najprawdopodobniej na lata 1893 – 1896, to jest około cztery lata po ukończeniu budowy Centralnego Więzienia ( CW ) w Strzelcach ( dzisiejszego Zakładu Karnego nr 1 przy ul. K. Miarki ). W latach II wojny światowej, od roku 1944 łącznie w strzeleckich więzieniach przebywało około 2000 Belgów, internowanych z powodu buntu przeciwko władzom okupacyjnym. Mężczyźni zasiedlali wówczas obecne Zakład Karny nr 1, a kobiety umieszczono w dzisiejszym Oddziale Zewnętrznym w strzelcachj Opolskich przy ulicy Klonowej 3.  W okresie po II wojnie światowej Więzienie Karne nr 2 funkcjonowało jako więzienie izolacyjne, do którego kierowano recydywistów, wielokrotnie karanych w zakładach karnych zwykłych, organizatorów buntów i ucieczek, uprawiających wrogą propagandę antykomunistyczną, systematycznie uchylających się od pracy i wpływających przez to demoralizująco na innych, szczególnie zdemoralizowanych, systematycznie naruszających przepisy więzienne w stosunku do których metody karno – wykonawcze stosowane w zwykłym zakładzie karnym nie odnosiły skutku, a których wpływ na pozostałych więźniów był szkodliwy. O umieszczeniu więźnia w więzieniu izolacyjnym decydował dyrektor Departamentu Więziennictwa na uzasadniony wniosek naczelnika zakładu karnego. Wniosek taki podlegał zatwierdzeniu przez naczelnika wydziału więziennictwa. W celach i pomieszczeniach więzienia izolacyjnego obowiązkowo egzekwowano zachowanie ciszy, wzorowy porządek i bezwzględną czystość. Więźniowie pozbawieni byli pracy, nauki oraz czytelnictwa prasy i książek. Spacery odbywały się nie częściej jak co trzeci dzień. Okres pobytu w więzieniu izolacyjnym nie mógł być krótszy niż trzy miesiące i niejednokrotnie bywał przedłużany o kolejne trzy miesiące. Po odbyciu kary w więzieniu izolacyjnym więźnia kierowano do macierzystego zakładu karnego. Na początku 1964 roku nastąpiła reorganizacja strzeleckich jednostek karnych. Centralne Więzienie zostało przekształcone w Więzienie Karne, któremu podporządkowano dotychczasowe Więzienie Karne nr 2, Ośrodek Pracy Więźniów – Wapienniki oraz dwa rolne Ośrodki Pracy, Mokre Łany dla kobiet i Suche Łany dla mężczyzn. W dniu 6 maja 1968 roku Centralny Zarząd Więziennictwa Ministerstwa Sprawiedliwości ( CZWMS ) w Warszawie zawarł ze Zjednoczeniem Budowlano – Montażowym Przemysłu Węglowego ( ZBMPW ) w Katowicach oraz Zjednoczeniem Przemysłu Wapienniczego i Gipsowego ( ZPWiG ) w Krakowie umowę, dotyczącą budowy nowego pawilonu więziennego w Strzelcach Opolskich oraz dostarczania do pracy więźniów. Strony ustaliły między innymi, że ZBMPW w Katowicach przekaże na rzecz CZWMS w Warszawie w roku 1969 nakłady inwestycyjne ( limit i środki ) w wysokości 7.200.000 zł, a ZPWiG w Krakowie w roku 1970 – 4.800.000 zł z przeznaczeniem na koszty budowy pawilonu więziennego. CZWMS w Warszawie przejął wówczas na siebie obowiązki inwestora zastępczego, cedując je na Centralne Więzienie w Opolu, które faktycznie sprawowało funkcję inwestora. Czteropiętrowy budynek penitencjarny ( tzw. "pawilon III" ) oddano do użytku 30 czerwca 1972 roku. Po generalnej modernizacji, na przestrzeni 1972 roku Zakład Karny nr 2 w Strzelcach Opolskich przy ul. Świerczewskiego 3 stał się odrębną, samodzielną jednostką penitencjarną, kierowaną wówczas przez naczelnika komisarza Jana Biernackiego. W następnych latach, zgodnie z reorganizacją więziennictwa w Polsce, zakład merytorycznie podlegał właściwej jednostce nadrzędnej (WZZK we Wrocławiu, OZZK w Opolu, RZK w Strzelcach Op., OISW w Opolu ). Na terenie ZK 2 Strzelce Opolskie do lutego 2011 r. funkcjonowało Centrum Kształcenia Ustawicznego, w skład którego wchodziły Gimnazjum dla dorosłych, ZSZ o kierunku malarz-tapeciarz, Liceum Ogólnokształcące uzupełniające dla dorosłych. Ze względu na unikalność, jednorodny charakter i koncepcję architektoniczną (bez zmian funkcjonalnych i architektonicznych), decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków z dnia 30 marca 1998 roku, zespół więzienny z lat 1893 – 1896 został zakwalifikowany jako dobro kultury i wpisany do rejestru zabytków oraz objęty ochroną prawną i konserwatorską.

            Od dnia 1 kwietnia  2018 roku po rozwiązaniu Aresztu Śledczego w Kędzierzynie Koźlu powołano Oddział Zewnętrzny w Kędzierzynie Koźlu który wchodził w skład struktury organizacyjnej Zakładu Karnego nr 2 w Strzelcach Opolskich do 30 listopada 2021 roku. 

 Dnia 30 listopada 2021 roku, na podstawie Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 19 listopada 2021 roku  zniesiono Zakład Karny nr 2 w Strzelcach Opolskich, w jego miejsce tworząc Oddział Zewnętrzny w Strzelcach Opolskich, który od dnia 1 grudnia 2021 roku administracyjnie podlego pod Zakład Karny nr 1 w Strzelcach Opolskich.