Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Zakład Karny Nr 1 we Wrocławiu jest jednostką typu zamkniętego i półotwartego dla skazanych mężczyzn odbywających karę po raz pierwszy oraz typu zamkniętego dla młodocianych. W placówce znajduje się także areszt dla mężczyzn i kobiet. W ramach zakładu funkcjonuje również Oddział Zewnętrzny w Oleśnicy, z oddziałami terapeutycznymi dla sprawców przestępstw seksualnych. Pojemność jednostki wynosi 1549 miejsc.

W zakładzie funkcjonuje Centrum Kształcenia Ustawicznego, gdzie kształci się skazanych w trzech rodzajach szkół: liceum ogólnokształcące dla dorosłych (na podbudowie szkoły zasadniczej – ośmioklasowej szkoły podstawowej lub gimnazjum); szkoła policealna dla dorosłych o kierunku technik – informatyk oraz kwalifikacyjne kursy zawodowe o kierunkach: elektryk oraz monter zabudowy i robót wykończeniowych w budownictwie.

W jednostce prowadzone są także oddziaływania terapeutyczne. Oddział terapeutyczny dla skazanych mężczyzn uzależnionych od alkoholu (młodocianych i dorosłych pierwszy raz odbywających karę), których skierowano do odbywania kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego, dysponuje 28 miejscami. Natomiast w oddziale dla skazanych uzależnionych od środków odurzających i psychotropowych w 25 celach mieszkalnych może przebywać jednorazowo 50 osadzonych.
 

Zakład Karny Nr 1 we Wrocławiu uczestniczył  w realizacji projektu systemowego „Cykl szkoleniowo – aktywizacyjny służący podniesieniu kwalifikacji zawodowych osób pozbawionych wolności oraz przygotowaniu ich do powrotu na rynek pracy po zakończeniu odbywania kary pozbawienia wolności” Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013 współfinansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Jednostka była liderem okręgu wrocławskiego pod względem osiągniętych wskaźników realizacji projektu. Administracja zakładu aktywnie pozyskiwała i wydatkowała środki w ramach Norweskiego Mechanizmu Finansowego. Obecnie jednostka jest beneficjentem Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja, Rozwój.

Zaprojektowany przez niemieckich architektów Maxa Lebena i Heinricha Butza zakład karny przy ulicy Kleczkowskiej we Wrocławiu  powstał w 1895 roku, a jego budowa trwała 6 lat. Początkowo więzienie składało się z dwóch budynków. Większy, wzniesiony na planie krzyża, przeznaczono dla mężczyzn, natomiast mniejszy, trójskrzydłowy, dla kobiet. W okresie I wojny światowej do kompleksu dobudowano trzeci budynek (obecnie pawilon kobiecy), który pełnił funkcję lazaretu. Do czasu przejęcia władzy w Niemczech przez partię narodowo-socjalistyczną jednostka funkcjonowała jako placówka śledcza oraz więzienie dla młodocianych, następnie zmieniono jej charakter na karny. Zgodnie z dyrektywami płynącymi z Berlina od 1936 roku na terenie zakładu rozpoczęto wykonywanie wyroków śmierci przez zgilotynowanie. Do tego celu wykorzystywano dwie gilotyny – elektryczną oraz ręczną.

Najtragiczniejsza karta w historii zakładu to czasy II wojny światowej oraz następujących bezpośrednio po jej zakończeniu stalinowskich represji. W latach 1939-1945 na terenie placówki ginęli członkowie ruchu oporu, partyzanci i działacze organizacji antyhitlerowskich z całej Europy. Byli to głównie Czesi, Słowacy oraz Polacy, ale wśród straconych w tamtym okresie znaleźli się również Niemcy, Rosjanie, Austriacy, Włosi, Hiszpanie i Jugosłowianie. Dla wielu osób więzienie przy ulicy Kleczkowskiej było ostatnim przystankiem przed przewiezieniem do obozów koncentracyjnych. Po przejęciu przez sowietów w 1945 roku władzy nad miastem, zakład po raz kolejny stał się miejscem egzekucji. Przeciwnicy polityczni stalinowskich rządów, działacze polskich organizacji niepodległościowych oraz partyzanci byli rozstrzeliwani na jednym z dziedzińców jednostki, a następnie grzebani na pobliskim cmentarzu. W latach 70-tych do kompleksu dobudowano kolejny budynek, obecnie mieści się w nim administracja jednostki oraz siedziba OISW. W 1981 roku zakład ponownie stał się miejscem ważnych i dramatycznych wydarzeń historycznych. Po wprowadzeniu na terenie kraju stanu wojennego za murami placówki przy ulicy Kleczkowskiej zostali internowani działacze "Solidarności" oraz polityczni przeciwnicy ówczesnej władzy. W 1997 roku jednostka, podobnie jak spora część Wrocławia, została zalana przez falę powodziową. Poziom wody przekraczał dwa metry, w związku z czym zniszczeniu uległy cele i pomieszczenia położone na parterze budynków wchodzących w skład kompleksu. Profesjonalnie wykwalifikowana kadra podejmuje obecnie szereg działań mających na celu pogłębianie i poszerzanie współpracy z szeroko rozumianym „światem zewnętrznym”. Stwarzając odpowiednie warunki do prowadzenia skutecznych oddziaływań penitencjarnych, administracja zakładu współpracuje m.in. z jednostkami samorządu terytorialnego, organizacjami pożytku publicznego, fundacjami, hospicjami oraz szeregiem stowarzyszeń. 

Opracował: por. Tomasz Wołkowski

Źródła:

dolny-slask.org.pl

fotopolska.eu

zbiory autora