Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Okręgowy Inspektorat Służby Więziennej w Bydgoszczy działa na podstawie Ustawy z dnia 09.04.2010 roku o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2022 r., poz. 2470).

 

Został powołany do życia Zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 20.08.1996 w sprawie siedzib, terytorialnego zasięgu i szczegółowego zakresu działania dyrektorów okręgowych oraz struktury organizacyjnej okręgowych inspektoratów Służby Więziennej (Dz. Urz. Min. Sprawiedliwości nr 5, poz. 28). Aktualną siedzibę i zasięg terytorialny działania Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Bydgoszczy określa Zarządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 listopada 2024 roku w sprawie siedzib, terytorialnego zasięgu i szczegółowego zakresu działania dyrektorów okręgowych Służby Więziennej oraz struktury organizacyjnej okręgowych inspektoratów Służby Więziennej (Dz.Urz. Min. Sprawiedliwości, poz. 270).

 

Szczegółowy zakres działania dyrektora okręgowego Służby Więziennej określają w szczególności art. 12 ust. 2 Ustawy z dnia 09.04.2010 roku o Służbie Więziennej (Dz.U. z 2022 r., poz. 2470) oraz § 2 Zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18.11.2024 roku w sprawie siedzib, terytorialnego zasięgu i szczegółowego zakresu działania dyrektorów okręgowych Służby Więziennej oraz struktury organizacyjnej okręgowych inspektoratów Służby Więziennej (Dz.Urz. Min. Sprawiedliwości, poz. 270).

 

Dyrektorowi Okręgowemu Służby Więziennej w Bydgoszczy podlega 11 jednostek organizacyjnych, w tym 4 areszty śledcze i 7 zakładów karnych wraz z 9 oddziałami zewnętrznymi:

- Areszt Śledczy w Bydgoszczy (Oddział Zewnętrzny w Bydgoszczy, Oddział Zewnętrzny w Bydgoszczy-Fordonie, Oddział Zewnętrzny w Strzelewie),

- Areszt Śledczy w Gdańsku (Oddział Zewnętrzny w Gdańsku-Przeróbce),

- Areszt Śledczy w Starogardzie Gdańskim,

- Areszt Śledczy w Wejherowie,

- Zakład Karny Nr 1 w Grudziądzu (Oddział Zewnętrzny w Grudziądzu),

- Zakład Karny w Inowrocławiu (Oddział Zewnętrzny w Toruniu),

- Zakład Karny w Koronowie (Oddział Zewnętrzny w Chojnicach),

- Zakład Karny w Kwidzynie,

- Zakład Karny w Potulicach (Oddział Zewnętrzny w Potulicach),

- Zakład Karny w Sztumie (Oddział Zewnętrzny w Malborku),

- Zakład karny we Włocławku.

 

Zgodnie z przeznaczeniem, ustalonym przez Dyrektora Generalnego Służby Więziennej dla każdej z jednostek, w zakładach karnych i aresztach śledczych okręgu bydgoskiego mogą przebywać praktycznie wszystkie kategorie osadzonych: kobiety i mężczyźni, tymczasowo aresztowani i skazani - młodociani, odbywający karę po raz pierwszy i recydywiści penitencjarni, we wszystkich typach zakładów karnych: zamkniętych, półotwartych oraz otwartych. Łączna pojemność jednostek na dzień 1 grudnia 2024 roku to 11 533 miejsc dla osadzonych.

 

Funkcjonariusze bydgoskiej Służby Więziennej realizują wielowymiarowe oddziaływania penitencjarne wobec osób pozbawionych wolności, zadania diagnostyczno – korekcyjne oraz prowadzą profilaktykę w specjalistycznych oddziałach terapeutycznych:

- Oddziały terapeutyczne dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo znajdują się w Areszcie Śledczym w Starogardzie Gdańskim, Zakładzie Karnym Nr 1 w Grudziądzu, Zakładzie Karnym w Koronowie, Zakładzie Karnym w Potulicach oraz Zakładzie Karnym w Sztumie.

- Oddziały terapeutyczne dla skazanych uzależnionych od alkoholu oraz dla uzależnionych od innych niż alkohol substancji psychoaktywnych zlokalizowane są w Oddziale Zewnętrznym w Gdańsku-Przeróbce Aresztu Śledczego w Gdańsku, Zakładzie Karnym nr 1 w Grudziądzu oraz w jego Oddziale Zewnętrznym w Grudziądzu, a także w Zakładzie Karnym w Inowrocławiu, Zakładzie Karnym w Potulicach i Zakładzie Karnym we Włocławku.

 

W Areszcie Śledczym w Bydgoszczy oraz Areszcie Śledczym w Gdańsku funkcjonują ośrodki diagnostyczne dla osadzonych wymagających dokładnej diagnozy, w związku z ich zachowaniami i cechami osobowości.

 

Jedyną jednostką penitencjarną w kraju, która posiada oddział przeznaczony dla skazanych ociemniałych odbywających karę w systemie terapeutycznym, poza oddziałem jest Oddział Zewnętrzny w Bydgoszczy-Fordonie Aresztu Śledczego w Bydgoszczy. Prowadzone są tam kursy orientacji przestrzennej, samodzielnego poruszania się i nauki pisania pismem Braille'a.

 

Nauczanie osób pozbawionych wolności, w formach szkolnych, prowadzone jest w Centrach Kształcenia Ustawicznego istniejących w Zakładzie Karnym Nr 1 w Grudziądzu (jedyna w kraju szkoła dla skazanych kobiet), Zakładzie Karnym w Potulicach, Zakładzie Karnym w Sztumie oraz w Zakładzie Karnym we Włocławku. Osadzeni mają możliwość kontynuowania nauki w szkołach podstawowych, na zawodowych kursach kwalifikacyjnych oraz w liceach ogólnokształcących.

 

W okręgu bydgoskim zlokalizowane są dwa szpitale dla osób pozbawionych wolności – w Areszcie Śledczym w Bydgoszczy, a także jego pododdział zamiejscowy przy Zakładzie Karnym Nr 1 w Grudziądzu, gdzie znajduje się Oddział Ginekologiczno-Położniczy oraz w Areszcie Śledczym w Gdańsku i Zakładzie Karnym w Potulicach. W pozostałych zakładach karnych znajdują się ambulatoria z izbami chorych.

 

W Zakładzie Karnym nr 1 w Grudziądzu funkcjonuje Dom dla Matki i Dziecka, w którym umożliwia się matkom odbywającym kare pozbawienia wolności sprawowanie stałej i bezpośredniej opieki nad dziećmi do ukończenia przez nie trzeciego roku życia, a za zgodą sądu do 4 roku życia.

 

Do dyspozycji Dyrektora Okręgowego Służby Więziennej w Bydgoszczy pozostaje Grupa Interwencyjna Służby Więziennej, która liczy 32 funkcjonariuszy. GISW jest podzielona na 4 sekcje, w skład których wchodzi po 8 funkcjonariuszy. Na co dzień pełnią oni obowiązki służbowe w Oddziale Zewnętrznym w Bydgoszczy-Fordonie Aresztu Śledczego w Bydgoszczy oraz w Areszcie Śledczym w Gdańsku i Zakładzie Karnym w Sztumie. Funkcjonariusze wchodzący w skład Grupy Interwencyjnej Służby Więziennej podejmują działania w sytuacjach zakłócenia porządku i dyscypliny, jak również szczególnego zagrożenia bezpieczeństwa w zakładach karnych i aresztach śledczych. Na co dzień głównym zadaniem GISW jest zapobieganie występowaniu zdarzeń nadzwyczajnych lub likwidacja ich skutków, m.in. poprzez prowadzenie codziennych czynności kontrolnych, takich jak kontrola osadzonych, cel mieszkalnych, miejsc pracy oraz osób przybywających na widzenia, realizacja konwojowania osadzonych o specjalnym statusie tzw. „niebezpiecznych” lub innych wymagających wzmożonych działań ochronnych, np. członków zorganizowanych grup przestępczych. Służą w nich specjalnie wyselekcjonowani, wszechstronnie wyszkoleni funkcjonariusze, posiadający odpowiednie predyspozycje oraz umiejętności, są to m.in. specjaliści od walki wręcz czy strzelectwa. Posiadają tytuły ratowników medycznych, ukończone kursy kwalifikowanej pierwszej pomocy. Podczas interwencji wykorzystują takie siły i środki, aby zapewnić maksimum bezpieczeństwa zarówno interweniującym funkcjonariuszom, jak i osadzonym. To funkcjonariusze wyselekcjonowani także pod względem psychologicznym i odporni na sytuacje stresowe. Muszą być przygotowani na różne trudne sytuacje. Są gotowi na wszystko.

 

Zatrudnienie osób pozbawionych wolności w jednostkach penitencjarnych okręgu bydgoskiego plasuje się na wysokim poziomie. Osadzeni otrzymują za swoją pracę wynagrodzenie, dzięki czemu mogą spłacać zobowiązania finansowe (głównie alimentacyjne) oraz wspierać finansowo swoich bliskich. Organizując zatrudnienie pamiętamy, że w warunkach izolacji praca to nie tylko kategoria ekonomiczna, ale przede wszystkim środek oddziaływania resocjalizacyjnego. Skazani podejmując pracę nabywają umiejętności zawodowe i społeczne, które sprzyjają procesowi readaptacji.

 

Służba Więzienna w sierpniu 2018 roku przejęła od prywatnego konsorcjum zadania podmiotu dozorującego i całkowicie samodzielnie wykonuje działania związane z funkcjonowaniem Systemu Dozoru Elektronicznego. W okręgu bydgoskim Dział Dozoru Elektronicznego został zlokalizowany w Zakładzie Karnym w Inowrocławiu oraz Areszcie Śledczym w Starogardzie Gdańskim. Są to dwie z 27 załóg Działu Dozoru Elektronicznego w kraju. Inowrocławski Zespół SDE swoim zasięgiem obejmuje kontrolę zachowania skazanych na terenie województw: kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego, z kolei starogardzki Zespół SDE swoim zasięgiem obejmuje kontrolę zachowania skazanych na terenie województw: pomorskiego i zachodnio-pomorskiego. Do ich zadań należy sprawdzanie możliwości technicznych, montaż sprzętu technicznego, a także interweniowanie w wypadku przekroczenia uprawnień przez osoby odbywające karę w tym systemie. System Dozoru Elektronicznego odgrywa coraz większa rolę w stosowaniu alternatywnych kar nieizolacyjnych, stanowiąc o nowoczesności wymiaru sprawiedliwości i ograniczając koszty utrzymania osadzonych ponoszone przez budżet państwa.

 

Tekst: mjr Agnieszka Wollmann