Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Informacja o Areszcie Śledczym we Wrocławiu w pliku odczytywalnym maszynowo

Przeznaczenie Aresztu Śledczego we Wrocławiu

Zgodnie z zarządzeniem Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 30 listopada 2015 r. w sprawie określenia przeznaczenia zakładów karnych i aresztów śledczych Areszt Śledczy we Wrocławiu pełni funkcję aresztu śledczego oraz zakładu karnego typu zamkniętego dla recydywistów penitencjarnych.

Pojemność aresztu wynosi 772 miejsca w oddziałach mieszkalnych, w tym 36 miejsc w Ośrodku Diagnostycznym i 43 miejsc w Szpitalu Psychiatrycznym.

Bazę materialną niezbędną do prowadzenia działalności penitencjarnej stanowi 11 świetlic rozlokowanych w oddziałach mieszkalnych wyposażonych w stoły do tenisa stołowego, piłkarzyki, TV oraz gry świetlicowe; biblioteka posiadająca w swoich zbiorach ponad 12 000 woluminów; radiowęzeł; pracownia artystyczna; sala muzykoterapii (wykorzystywana głównie przez pacjentów szpitala psychiatrycznego oraz osadzonych uczestniczących w programach resocjalizacyjnych). W areszcie realizowane są programy resocjalizacyjne, w których skazani są przygotowywani do wyjścia na wolność, m.in.: kursy zawodowe wraz z aktywizacją zawodową oraz programy realizowane poza jednostką przy współpracy Generalnej Dyrekcji Lasów Państwowych. „Zanim będzie za późno” jest ważnym programem w działalności penitencjarnej aresztu, który jest częścią dużego programu realizowanego przez Komendę Miejską Policji we Wrocławiu i Departament Edukacji Urzędu Miejskiego we Wrocławiu - „Gimnazjalisto! Twoje życie – Twój wybór”.

Dzięki wykorzystaniu środków finansowych z funduszy takich jak: Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Fundusz Pomocy Postpenitencjarnej, Fundusz Norweski (Norway Grants) w jednostce organizowane są dla skazanych kursy przyuczające do zawodu malarza budowlanego, technologa robót wykończeniowych, brukarza.

Osadzeni nadużywający alkoholu, zażywający środki odurzające, stosujący przemoc domową mogą uczestniczyć w programach resocjalizacyjnych i profilaktycznych prowadzonych przez wykwalifikowaną kadrę działu penitencjarnego.

W jednostce zgodnie z obowiązującymi przepisami zarówno osoby skazane, jak i tymczasowo aresztowane mają możliwość skorzystania z posługi religijnej (obecnie udzielane są praktyki dla wiernych pięciu wyznań: rzymsko-katolickiego, grecko-katolickiego, prawosławnego, Kościoła Chrześcijan Babtystów oraz Świadków Jehowy). Na terenie jednostki znajduje się kaplica ekumeniczna, w której odbywa się posługa religijna trzech wyznań rzymsko-katolickiego, grecko-katolickiego oraz prawosławnego.

W areszcie funkcjonuje również Zakład Opieki Zdrowotnej ze Szpitalem Psychiatrycznym, Ambulatorium. Na terenie oddziałów usytuowane są ponadto gabinety przyjęć oraz dwie izby chorych. Uzupełnienie zaplecza medycznego stanowią gabinet stomatologiczny, zabiegowy oraz pracownie RTG, EEG, EKG wyposażone w nowoczesny sprzęt. Oprócz tego, usytuowano Ośrodek Diagnostyczny, w którym wykonywane są badania, o których mowa w art.83§1 i 3 kkw. Może w nim przebywać jednorazowo 36 skazanych. Personel ośrodka stanowi 4 psychologów.

W wykonywaniu tymczasowego aresztowania i kary pozbawienia wolności, administracja jednostki wspierana jest przez Wrocławskie Towarzystwo Opieki nad Więźniami, Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej we Wrocławiu, Biuro Porad Obywatelskich przy Uniwersytecie Wrocławskim, przedstawicieli Dolnośląskiej Intergrupy AA oraz Anonimowych Narkomanów, Centrum Edukacji i Pracy Młodzieży, Państwowe Pomaturalne Studium Kształcenia Animatorów Kultury i Bibliotekarzy – o charakterze tej współpracy przesądza specyfika aresztu oraz wiele innych organizacji i instytucji.

Historia Aresztu Śledczego we Wrocławiu

Areszt Śledczy zlokalizowany jest w dawnym kompleksie sądowo – więziennym wybudowanym na terenie Wrocławia w drugiej połowie XIX wieku należącego wówczas do państwa pruskiego.

W 1835 r. powołana została komisja, której zadaniem było wybudowanie nowego więzienia, ponieważ dotychczasowe miejskie budynki penitencjarne mieszczące się przy ul. Więziennej (dawne więzienie miejskie) wzniesione w XIV wieku okazały się za ciasne. Więzienie miało powstać na terenach pofortecznych w części koszar odkupionych od Śląskiego Pułku Kirasjerów.

Nową lokalizację zatwierdzono w 1839 r., a pierwszy projekt architektoniczny sporządził architekt L. Drewitz. W roku 1842 r. zawarto porozumienie pomiędzy władzami miejskimi, a ówczesnym królem Prus Fryderykiem Wilhelmem IV, o budowie nowego więzienia. Decyzja ta została jednak zmieniona przez magistrat, więzienie postanowiono połączyć z sądem miejskim, co do dnia dzisiejszego stanowi bez wątpienia udogodnienie w transportowaniu aresztantów na rozprawy.

Nowe plany kompleksu wykonał Karl Ferdinand von Busse z Berlina, które następnie zostały zatwierdzone przez Fryderyka Wilhelma w1844 r., a budowę zrealizowano w latach 1845 – 1852. Wykonane w surowej czerwonej cegle budynki przypominają średniowieczne budowle typu zamkowego. „Wrocławska Bastylia” z czerwonej cegły, najeżona wieżami, blankami i pseudostrzelnicami została wybudowana vis-à-vis Pałacu Królewskiego i koszar, symbolicznie podkreślając filary pruskiej państwowości: monarchię, armię i sądownictwo, dopełniając tym samym ideowo oraz architektonicznie wrocławskie forum królewskie.

Pierwotnie, neogotycki zespół składał się z dwóch zewnętrznych skrzydeł budynków sądowych oraz usytuowanej za nimi budowli w kształcie krzyża Św. Andrzeja, przeznaczonej na potrzeby więziennictwa. Struktura budynków aresztu wzorowana była na anglosaskich zakładach karnych należących w ówczesnych czasach do jednych z najnowocześniejszych.

Najbardziej interesujące, ze względów architektonicznych, są w niej zakończenia ramion krzyża, których środkowa część ma kształt ryzalitu o formie połowy ośmiokąta, w którego trzech ścianach, umieszczono wysokie na trzy kondygnacje okna.

Centralnym punktem budowli jest ośmioboczna hala centralna, w której zbiegają się ramiona krzyża. Konstrukcja tego typu pozwalała na wgląd do każdego z czterokondygnacyjnych skrzydeł umożliwiając tym samym pełniejszą kontrolę nad osadzonymi. W roku 1911 między wschodnim i południowym skrzydłem wzniesiono budynek szpitala. Pojemność jednostki szacowano wówczas na 566 osób, w tym 120 kobiet.

Budynki sądowe były dwukrotnie przebudowywane w latach 1881-1887 oraz 1930, natomiast budowla więzienna pozostała zasadniczo niezmieniona. Na początku II Wojny Światowej w areszcie przetrzymywani byli wykładowcy krakowskich uczelni wyższych.

W trakcie walk o Wrocław w 1945 roku budynki zostały poważnie zniszczone, lecz pomimo tego już w czerwcu tegoż roku więzienie zostało ponownie uruchomione.

Brak środków finansowych i ogrom wojennych zniszczeń spowodowały, iż po krótkiej działalności „Więzienie nr 1” w październiku 1945 r. zostało zamknięte. Do ponownego uruchomienia jednostki doszło po niespełna dwóch latach od jego zamknięcia (marzec 1947r.) oznaczone wówczas zostało jako Więzienie nr II, rozpoczęto również prace remontowe.

Po kilku latach od zakończenia wojny wszystkie zniszczenia zostały odbudowane jednakże jej ślady widoczne są po dziś dzień. Na murach budynków widoczne są ślady wojennych przejść jednostki od różnic w kolorze cegły użytej przy odbudowie zniszczeń po ślady będące wynikiem ostrzału z broni maszynowej. W 1948 roku w dawnym budynku szpitalnym utworzono Szpital Psychiatryczny, który funkcjonuje do dnia dzisiejszego. Jego pacjentami są tymczasowo aresztowani poddawani obserwacji sądowo-psychiatrycznej i skazani z zaburzeniami psychicznymi wymagający diagnostyki i leczenia.

Pierwotny wygląd budynków aresztu zachował się do dziś, przebudowom poddawano jedynie wnętrza dostosowując obiekt do nowych standardów (kanalizacja, woda itp.).

Najbardziej dramatycznym wydarzeniem w powojennej historii wrocławskiego aresztu, była powódź w 1997 roku, którą potocznie określano mianem powodzi tysiąclecia. Podczas powodzi przez niemal trzy doby, teren i budynki aresztu zalane były na wysokość ok. 1,5 do 2 metrów. Infrastruktura gospodarcza jednostki i najniżej położone oddziały mieszkalne zostały wówczas zalane i w znacznym stopniu zniszczone. Po ustąpieniu wód powodziowych w jednostce rozpoczęto szacowanie strat i żmudny proces odbudowy.