Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Readaptacja społeczna

Zgodnie z obowiązującymi przepisami w zakładach karnych i aresztach śledczych prowadzi się oddziaływania penitencjarne sprzyjające przygotowaniu do readaptacji społecznej skazanych. Oddziaływania penitencjarne realizowane są w szczególności przez dział penitencjarny poprzez m.in. programy resocjalizacyjne. Obecnie w ramach prowadzonych oddziaływań wychowawcy i psycholodzy realizują autorskie programy z zakresu przeciwdziałania pro-kryminalnym postawom, integracji rodzin, kształtowania umiejętności społecznych, aktywizacji zawodowej, kształtowania umiejętności poznawczych. Jednym z nich jest Trening Zastępowania Agresji ART.

Agression Replacement Training, czyli trening Zastępowania Agresji

Agresja i przemoc są zjawiskami powszechnymi we współczesnym świecie. Ze zjawiskami tymi możemy się spotkać prawie w każdym wieku i miejscu życia człowieka, tzn. w rodzinie, w grupie rówieśniczej, na ulicy, w pracy, w placówkach opiekuńczo-wychowawczych, a także w przedszkolu i szkole. Problemy tego rodzaju występują szczególnie w zakładach wychowawczych, poprawczych, karnych i innych instytucjach penitencjarnych, gdzie zgromadzona zostaje grupa osób wyselekcjonowanych negatywnie ze społeczeństwa pod względem występowania wykolejenia społecznego, a w tym skłonności do zachowań agresywnych i stosowania przemocy.

Podstawę teoretyczną programu ART stanowi społeczna teoria uczenia A. Bandury doceniającego w swej koncepcji również elementy poznawcze i emocjonalne. Omawiana metoda wywodzi się z zasad teorii społecznego uczenia się. U jej podstaw leży przekonanie, że kluczowymi przyczynami agresywnych zachowań są: deficyty dotyczące umiejętności kontrolowania własnej impulsywności, nieznajomość albo nieumiejętność zastosowania rozwiązań innych niż przemoc oraz niedostateczny rozwój myślenia moralnego, pełniącego funkcję korygującą wobec zachowań agresywnych. ART to metoda wykorzystująca techniki poznawczo-behawioralne.

Składa się z trzech modułów: treningu umiejętności społecznych, treningu kontroli złości i treningu wnioskowania moralnego. Kompleksowy program wielostronnej interwencji ma wpływać na zmianę zachowania, emocji i myślenia uczestników zajęć. Jak sama nazwa wskazuje, trening polega na uczeniu się i ćwiczeniu nowych, bardziej konstruktywnych zachowań oraz na nauce podejmowania odpowiedzialnych decyzji.

Przyszłość bez agresji

Zajęcia prowadzone w ramach modelu kształtowania umiejętności prospołecznych – uczą określonych zachowań i osiągania celów w inny sposób niż dotychczas. Pozytywne ukończenie treningu daje szansę zminimalizowania zachowań agresywnych wśród osadzonych nie tylko w czasie odbywania przez nich kary pozbawienia wolności, lecz również po opuszczeniu zakładu karnego w środowisku naturalnym, a w dalszej perspektywie zmniejszenie czynów przestępczych.

Tekst/ zdjęcia: st. szer. Anna Jasnoch-Rygielska