80. rocznica Powstania Warszawskiego
Kto podjął decyzję o wybuchu Powstania Warszawskiego?
Wobec postępującej ofensywy Sowietów, wśród oficerów Komendy Głównej AK powstał pomysł wyłączenia z Akcji „Burza” Warszawy, gdzie wybuchnąć miało powstanie. Argumentowano, że samodzielne wyzwolenie Warszawy okupowanej przez Niemców będzie miało wymiar propagandowy także dla świata i zada kłam twierdzeniom Moskwy, jakoby Polacy „stali z bronią u nogi” czekając na wyzwalające ich wojska sowieckie. Także władzom w Londynie zależało na sukcesie ewentualnego zrywu, który w oczach aliantów byłby dowodem na to, że Polacy sami potrafią wywalczyć swoją wolność.
Siły polskie
W Powstaniu Warszawskim walczyło, w różnym czasie, około 50 tysięcy Powstańców. Największą wartość bojową przedstawiały oddziały Kierownictwa Dywersji Armii Krajowej (Kedywu). Wielu uczestników Powstania nie miało żadnego doświadczenia lub tylko niewielkie doświadczenie na froncie. Powstańcy nie dysponowali także dobrym uzbrojeniem. W ich posiadaniu znajdowała się głównie broń ręczna (3846 pistoletów, 2629 karabinów, 657 pistoletów maszynowych, 145 ręcznych karabinów maszynowych, 47 ciężkich karabinów maszynowych). W efekcie, w chwili wybuchu Powstania Warszawskiego zaledwie od 1,5 do 3,5 tysiąca Powstańców dysponowało bronią palną.
Godzina „W”
Powstanie Warszawskie rozpoczęło się 1 sierpnia 1944 roku o godzinie 17:00. Trwało 63 dni. Walki zakończyły się w nocy z 2 na 3 października 1944 roku. Początkowo zakładano, że Powstanie potrwa kilka dni, maksymalnie dwa tygodnie – przy założeniu, że możliwe będzie uzyskanie pomocy militarnej ze zrzutów oraz dzięki zdobyczom.1 sierpnia o godz. 17.00 jednostki Okręgu Warszawskiego AK oraz oddziały dyspozycyjne Komendy Głównej AK zaatakowały niemieckie obiekty we wszystkich dzielnicach okupowanej Warszawy.
Przebieg uroczystości
Punktualnie o godzinie 17 w całym mieście zawyły syreny alarmowe. Następnie podniesiona została Flaga Państwowa na maszt i odegrano Hymn Państwowy. Głos zabrali zaproszeni goście. Po zakończonych przemówieniach okolicznościowych odczytany został apel pamięci, a także oddano salwę honorową. Złożono wieńce i wiązanki pod pomnikiem symbolizującym poległych powstańców, po czym sygnalista odegrał sygnał „Cisza”. Na zakończenie uroczystości odegrano Pieśń Reprezentacyjną Wojska Polskiego.
Służbę Więzienną reprezentowali ppłk Konrad Łożański oraz ppor. Marek Solecki.
Zdjęcia mł. chor. Michał Basiak