Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Stan wojenny

42 lata temu, 13 grudnia 1981 r., Rada Państwa Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej wprowadziła stan wojenny na obszarze całego państwa. Powstała samozwańcza Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego na czele z gen. Wojciechem Jaruzelskim, organ administrujący krajem poprzez wojsko, milicję i inne służby. Rozpoczęły się aresztowania i szykany przeciwników komunistycznej władzy. Ogłoszony niezgodnie z konstytucją stan nadzwyczajny zaowocował internowaniem ponad 10 tysięcy działaczy opozycji antykomunistycznej, tysiące kolejnych było inwigilowanych i zastraszanych. Internowano przywódców NSZZ "Solidarność", w tym przewodniczącego Lecha Wałęsę, a sam związek został zdelegalizowany. Co najmniej kilkadziesiąt osób straciło życie.

Ośrodki internowania

Od 13 grudnia 1981 roku Zakład Karny w Iławie stał się jednym z 52 obozów internowanych dla działaczy NSZZ „Solidarność” i opozycji. Zatrzymani byli początkowo kierowani do komend dzielnicowych MO, po czym wysyłano ich do więzień lub innych miejsc odosobnienia. 

Dawna Iława

Iławskie więzienie było miejscem strategicznym stanu wojennego, gdyż przebywali tu „walczący o Polskę wolną i sprawiedliwą internowani” – to cytat z pamiątkowej tablicy, która została umieszczona na murze więzienia w 2006 roku, w 25-rocznicę wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Internowanych było tu ponad 400 osób. Iławskie więzienie miało opinię jednego z najcięższych w kraju. Powstał nawet film dokumentalny o tych wydarzeniach pt. „Krwawa Iława”, w reżyserii Jolanty Wierzbickiej, której syn w stanie wojennym również przebywał w iławskim więzieniu. 

Link do filmu "Krwawa Iława"

Ku pamięci

Przed budynkiem Zakładu Karnego w Iławie przy tablicy upamiętniającej wydarzenia grudnia 1981 roku symboliczne wieńce złożyły delegacje służb mundurowych, oddając jednocześnie hołd osobom, które walczyły o wolność i niezawisłość. Służbę Więzienną reprezentował mjr Gaweł Gałdziński Dyrektor Zakładu Karnego w Iławie, Policję insp. Waldemar Pankowski Komendant Powiatowy Policji w Iławie; Straż Pożarną mł. bryg. Bogdan Grzymowicz Zastępca Komendanta Powiatowego PSP w Iławie, a Straż Ochrony Kolei Szymon Haponiuk Komendant Regionalny Straży Ochrony Kolei w Iławie.

"Niech wspa­niałe świadec­twa miłości Oj­czyz­ny, be­zin­te­resow­ności i he­roiz­mu, ja­kich ma­my wiele w naszej his­to­rii, będą wyz­wa­niem do zbioro­wego poświęce­nia wiel­kim na­rodowym celom."

Jan Paweł II

Tekst: mjr Amadeusz Socha
Zdjęcia: ppor. Paweł Pierczyński