Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Stanisław Żółkowski (1878–1942), lekarz, społecznik i człowiek, który w trudnych realiach więziennych zachował niezachwianą wiarę w godność każdego człowieka. 

Ukończył medycynę na Uniwersytecie w Charkowie dzięki wsparciu wuja, Władysława Kopcia. Po studiach rozpoczął pracę jako lekarz fabryczny w cukrowni „Leśmierz”, a następnie został Naczelnym Lekarzem Powiatowego Szpitala Św. Mikołaja w Łęczycy. Swoją wiedzę i zaangażowanie poświęcił mieszkańcom regionu, dbając o dostępność usług medycznych. 

Największym wyzwaniem w jego karierze była 21-letnia służba jako lekarza więziennego w Zakładzie Karnym w Łęczycy. W czasach, gdy więziennictwo borykało się z brakami medycznymi, Żółkowski nie tylko dbał o zdrowie osadzonych, ale także traktował ich z należytym szacunkiem i troską. Pomimo trudnych warunków, zapewniał chorym odpowiednią opiekę, często walcząc o ich prawa do leczenia. Jego postawa wyróżniała go spośród innych lekarzy tamtych czasów. Był uważany za sprawiedliwego i empatycznego człowieka, który nie oceniał, lecz pomagał. Dzięki temu zyskał szacunek i poważanie wśród osadzonych i funkcjonariuszy więziennych.

Poza pracą w więzieniu aktywnie działał na rzecz lokalnej społeczności. W 1914 roku został członkiem Komitetu Obywatelskiego, organizując pomoc dla mieszkańców dotkniętych wojną. Pełnił funkcję prezesa łęczyckiego oddziału PCK, działał w Towarzystwie Dobroczynności, Polskim Towarzystwie Krajoznawczym i był inicjatorem Towarzystwa Przeciwgruźliczego. Był również prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” i członkiem Ochotniczej Straży Pożarnej. Zmarł na nowotwór gardła 26 grudnia 1942 roku, a na łożu śmierci poślubił swoją służącą Stanisławę, wynagradzając jej wieloletnią opiekę. Pochowany został na cmentarzu w Łęczycy. Jego pamięć uczczono odnowieniem pomnika przez Towarzystwo Miłośników Ziemi Łęczyckiej w 2019 roku oraz umieszczeniem tableau w Zakładzie Karnym w Garbalinie.

W Święto Tradycji Służby Więziennej, warto przypomnieć jego postać jako wzór człowieka, który swoją pracę traktował jako misję. Stanisław Żółkowski pozostaje symbolem humanitaryzmu w więziennictwie – lekarzem, który nie tylko leczył ciała, ale także dbał o godność i prawa osadzonych. Jego postawa powinna inspirować kolejne pokolenia funkcjonariuszy i pracowników Służby Więziennej przypominając, że w każdym człowieku tkwi wartość, którą warto dostrzegać i szanować.

źródło: Gazety: "Słowo Łęczyckie", "Ziemia Łęczycka" (przedwojenne wydania)

tekst: chor.sztab.Izabela Stolarczyk-Stusek

zdjęcia: chor. Robert Pilichowski

             archiwum OSP w Łęczycy,

             archiwum rodzinne P.Kaczyńskich z Łęczycy.