Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Jednym z podstawowych zadań realizowanych przez kadrę działu penitencjarnego dębickiej jednostki penitencjarnej jest praca z osobami pozbawionymi wolności by wzbudzić wolę współdziałania w kształtowaniu społecznie pożądanych postaw w szczególności poczucia odpowiedzialności oraz potrzeby przestrzegania porządku prawnego i tym samym powstrzymania się od powrotu do przestępstwa. Do osiągnięcia ww celów prowadzi się zindywidualizowane oddziaływania penitencjarne takie jak diagnoza deficytów i realizacja programów resocjalizacyjnych dostosowanych do potrzeb osób pozbawionych wolności. Oferta programów w tutejszej jednostce penitencjarnej jest bogata i zróżnicowana. Realizowane są programy tzw. osiowe, tj. Trening Zastępowania Agresji ART, DULUTH Model, Stop Przemocy Druga Szansa, MOTYWATOR, jak i autorskie: Ojcowie Obecni Dzieci Szczęśliwe, Naucz Się Żyć Od Nowa, Sztuka cierpliwości, programy profilaktyczne uzależnień oraz program „Senior”.

Na przestrzeni ostatnich lat zauważalny jest wzrost liczby osadzonych, którzy ukończyli 60. rok życia. Ów demograficzny trend wymaga od funkcjonariuszy Służby Więziennej dostosowania oddziaływań do potrzeb i możliwości seniorów. Seniorów poddawano głównie oddziaływaniom z zakresu profilaktyki agresji i przemocy, a także profilaktyki uzależnień. Taki stan rzeczy wskazuje, że do tej pory oddziaływania wobec osób starszych ukierunkowane były na płaszczyznę konkretnego deficytu. Brakowało programu skierowanego jedynie do tej grupy osadzonych, którego zawartość merytoryczna mogła odnosić się nie tylko do ich codziennego funkcjonowania w zakładzie karnym, ale również przygotowującego skazanych do opuszczenia jednostki penitencjarnej, biorąc pod uwagę ich wiek, możliwości, jak również stan zdrowia

Program „Senior” skierowany jest do osób odbywających karę pozbawienia wolności w Zakładzie Karnym w Dębicy, którzy na dzień jego rozpoczęcia ukończyli przynajmniej 60. rok życia. Warunkowo mogą w nim wziąć udział również osoby w wieku przynajmniej 50 lat, którzy ze względu na liczne schorzenia zdrowotne lub niepełnosprawność nie mogą w pełni aktywnie uczestniczyć w innych realizowanych w jednostce programach o charakterze resocjalizacyjnym.

Program resocjalizacyjny „Senior” prowadzony jest przez troje wychowawców działu penitencjarnego – por Joannę Bukowską, szer. Konrada Podgórskiego oraz szer. Krzysztofa Walskiego.

Czas trwania programu to 20 godzin, które realizowane są w toku przynajmniej 10 spotkań. Czas realizacji wszystkich spotkań to okres dwóch miesięcy od dnia rozpoczęcia pierwszych zajęć. Liczba uczestników programu powinna oscylować od 8 do 12 osadzonych.

Celem zajęć jest nabycie przez skazanego umiejętności zdefiniowania pojęcia starości oraz podstawowej wiedzy z zakresu wieku senioralnego, zaakceptowanie przez osadzonego ograniczeń wynikających z wieku oraz stanu zdrowia oraz pierwsza próba wskazania swoich silnych stron i ocena własnej wartości, zaakceptowanie przez osadzonego ograniczeń fizycznych i psychicznych wynikających z wieku oraz stanu zdrowia oraz nabycie podstawowej wiedzy teoretycznej w tym zakresie, poznanie własnej wartości, nabycie wiedzy o sposobach radzenia sobie ze stresem, a zaraz przygotowanie do zmiany, podniesienie umiejętności w zakresie komunikacji interpersonalnej, a także pokonywania barier komunikacyjnych oraz przyjmowania postaw. Ważnym modułem jest zapoznanie osadzonych z dostępnymi formami pomocy z jakich mogą skorzystać zarówno w czasie pobytu w izolacji więziennej, jak również po opuszczeniu jednostki penitencjarnej. Ostatnim modułem programu była wizyta w ramach zajęć o których mowa w art. 91 pkt. 4 KKW w dębickim muzeum regionalnym.

Posiadając świadomość, poznając nowe umiejętności i wiedzę, każdy ze skazanych uczestniczących w programach resocjalizacyjno – readaptacyjnych po opuszczeniu więzienia może na nowo spróbować odnaleźć się w otaczającej go rzeczywistości, a wyposażony w nowe kompetencje tak pokierować własnym życiem, by ponownie nie wrócić za mury więzienne.

Opracował: mjr Mariusz Konefał