Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną oraz Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych

5 maja to Dzień Godności Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną, który ustanowiono w 1999 r. Jego celem jest uświadomienie społeczeństwu różnorodności, a jednocześnie pokazanie zasobów tych osób, a także zaakcentowanie barier (edukacyjnych, zawodowych, komunikacyjnych, prawnych, kulturowych itp.) z jakimi na co dzień się spotykają i które utrudniają im prowadzenie normalnego trybu życia. Wyznaczenie dnia 5 maja na obchody tego święta, oczywiście nie jest przypadkowe, jest powiązane z obchodzonym w całej Europie Dniem Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych. Został on ustanowiony, aby wyrazić sprzeciw wobec dyskryminacji osób niepełnosprawnych w pracy, urzędzie i życiu codziennym. Z założenia ma być to dzień manifestowania tolerancji i równouprawnienia.

To podwójne święto jest okazją do dyskusji o sytuacji osób z niepełnosprawnością również w izolacji penitencjarnej, ponieważ niepełnosprawność nie zwalania z przestrzegania prawa, a tym samym z odbycia kary pozbawienia wolności, jeśli taka została zasądzona. Osoby te dopuszczają się zarówno występków jak i zbrodni, od kradzieży, przez pobicia, kierowanie grupami przestępczymi po zabójstwa.

Osoby z niepełnosprawnością w izolacji więziennej

Obecnie kwestia wykonywania kary pozbawienia wolności wobec osób z niepełnosprawnością uregulowana jest przede wszystkim w kodeksie karnym wykonawczym. Zgodnie z art. 96 osoby z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, upośledzone umysłowo, a także niepełnosprawni fizycznie, co do, których uznaje się , że wymagają specjalistycznych oddziaływań mogą odbywać karę w systemie terapeutycznym. W ramach tego oddziału prowadzona jest względem nich terapia dostosowana do możliwości intelektualnych oraz fizycznych. Osadzeni w trakcie zajęć tworzą sztukę, uczestniczą w arteterapii, choreoterapii itp. Odkrywają swoje wewnętrzne zasoby.

Osoby nie zakwalifikowane do tego systemu, przebywają w oddziałach dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych i są obejmowani wszelkimi możliwymi, zagwarantowanymi przepisami oddziaływaniami resocjalizacyjnymi. Aby pokonać bariery architektoniczne, do oddziałów mieszkalnych mogą dostać się windą, mają możliwość wjechać do cel mieszkalnych na wózkach inwalidzkich, w kącikach sanitarnych korzystają z zamontowanych poręczy.

Oddział Terapeutyczny dla Skazanych z Niepsychotycznymi Zaburzeniami Psychicznymi lub Upośledzonych Umysłowo w Zakładzie Karnym Nr 1 w Grudziądzu

Kobiety z zaburzeniami psychicznymi odbywają karę w oddziale dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo. W Zakładzie Karnym nr 1 w Grudziądzu funkcjonuje jeden z dwóch w kraju tego typu oddziałów dla kobiet. Skazane odbywające karę w tym oddziale uczestniczą w różnego rodzaju treningach społecznych mających na celu wykształcenie u nich umiejętności myślenia przyczynowo skutkowego, umiejętności przewidywania konsekwencji własnych zachowań i korzystania ze wsparcia innych osób mogących pomóc im poradzić sobie w sytuacjach subiektywnie trudnych.

Personel oddziału realizuje szeroki zakres oddziaływań – zindywidualizowanych i dostosowanych do problemów osobistych osadzonych kobiet, cechujących ich deficytów oraz posiadanych zasobów. Oddziaływaniom terapeutycznym, opartym na wcześniejszej wnikliwej diagnozie obszarów problemowych, towarzyszy wykorzystanie także innych środków wychowawczych sprzyjających readaptacji społecznej, takich jak praca, czy nauczanie.

Oddziaływania wobec osadzonych z innymi niepełnosprawnościami

Grudziądzka jednostka ustawicznie realizuje działania mające na celu zwiększenie dostępności dla osób pozbawionych wolności z szczególnymi potrzebami. Podejmowane są różnorodne inicjatywy dotyczące m.in. niwelowania barier o charakterze architektonicznym, cyfrowym, czy informacyjno-komunikacyjnym.

Dodatkowo cyklicznie prowadzony jest program resocjalizacji, którego celem jest readaptacja społeczna skazanych z niepełnosprawnością. Realizowane oddziaływania mają za zadanie przewartościowanie ich postaw na społecznie pożądane oraz wzbudzenie woli współdziałania w tym procesie, a tym samym powstrzymanie się od powrotu do przestępstwa. Założeniem programu jest też niwelowanie przeszkód utrudniających aktywny udział w proponowanych przedsięwzięciach, a także codziennym funkcjonowaniu w warunkach izolacji. Podczas zajęć skazani mają możliwość spotkania się z osobami z różnych instytucji świadczących pomoc osobom niepełnosprawnym. Między innymi Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oraz Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej. Umożliwienie skazanym kontaktu z tymi osobami ma na celu zapoznanie osadzonych z organizacją systemu pomocy społecznej, przysługującymi im świadczeniami oraz sposobem wnioskowania o przyznanie określonych świadczeń. Ważnym elementem programu jest także kontakt z doradcą zawodowym Urzędu Pracy, który zapoznana osadzonych z podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi rynku pracy oraz sposobami radzenia sobie w sytuacji bezrobocia.

Integracja osób ze szczególnymi potrzebami ze społeczeństwem

Osadzone aktualnie odbywające karę pozbawienia wolności w oddziale terapeutycznym dla skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi lub upośledzonych umysłowo Zakładu Karnego nr 1 w Grudziądzu objęte są oddziaływaniami w ramach programu resocjalizacji, w ramach którego własnoręcznie tworzą wytwory, a następnie zostaną one przekazane dzieciom z dysfunkcją słuchu i mowy oraz wzroku.

Resocjalizacja osób pozbawionych wolności poprzez angażowanie ich w akcje prospołeczne i charytatywne ma ogromne znaczenie w procesie ich readaptacji, gdyż w warunkach więziennej izolacji nie ma miejsca na integrację ze środowiskiem społecznym. Dzięki takiej działalności osadzone nabywają umiejętności współżycia w społeczeństwie, budowania relacji interpersonalnych z innymi, kształtują swe postawy otwartości na drugiego człowieka i jego potrzeby oraz uczą się poczucia odpowiedzialności.

Los dzieci nie jest obojętny funkcjonariuszom grudziądzkiej jednostki. Z chęcią i pełnym zaangażowaniem bierzemy udział w przeróżnych akcjach charytatywnych mających na celu wspomaganie osób znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji.

Tekst: kpt. Karolina Sławińska

Zdjęcia: archiwum jednostki