Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Obecność w dniu dzisiejszym funkcjonariuszy Służby Więziennej pod pomnikiem Józefa Piłsudskiego w Szczecinku nie była przypadkowa. Dla dziesiątek tysięcy osób, które swoje życie zawodowe związały ze Służbą Więzienną 8 lutego jest dniem, który stanowi przypomina ważną rocznicę. 8 lutego 1919 roku została bowiem de facto powołana do życia Straż Więzienna. Z wydarzeniem tym nierozłącznie związana jest postać Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego.

Warto przywołać kontekst historyczny związany z pierwszymi miesiącami niepodległości II Rzeczypospolitej Polskiej. Po 11 listopada 1918r. władza i społeczeństwo przystąpiły do budowy zrębów polskiej państwowości. W wymiarze administracyjnym oznaczało to konieczność powołania szeregu instytucji i zreformowania struktur przejętych od zaborców. Jednym z obszarów stanowiących zasadniczą domenę każdego suwerennego państwa jest wymiar sprawiedliwości i polityka karna. Z tego też powodu 8 lutego 1919r. Naczelnik Państwa Józef Piłsudski wydał dekret w sprawie tymczasowych przepisów więziennych. Ten akt prawa stanowi symboliczny początek współczesnej polityki penitencjarnej. Sam dekret liczył zaledwie 3 strony i z dzisiejszej perspektywy jest dokumentem o charakterze archaicznym, stanowiącym pomnik prawa. Wobec osób pozbawionych wolności przewidywał kilka kar dyscyplinarnych, do których należał m.in. post lub pobyt w ciemnicy przez okres do 2 dni.  W zakresie prowadzonych oddziaływań penitencjarnych dekret ważną rolę przywiązywał do spraw związanych ze sferą duchową. Zgodnie z wolą prawodawców zakładał, że „żadnemu więźniowi nie wolno odmawiać czerpania nauk moralnych i pociechy religijnej od duchownego swego wyznania”.

Mimo, że w swoim tytule dekret zawierał sformułowanie wskazujące, że wprowadzane przepisy miały mieć charakter tymczasowy to jednak regulacje te funkcjonowały aż do 1932 r. gdy prezydent Ignacy Mościcki podpisał rozporządzenie o Straży Więziennej.

Chociaż od tych wydarzeń upłynęło wiele lat warto przewracają kartkę w kalendarzu wspomnieć 8 lutego 1919r. To wówczas tworzyły się podwaliny naszego państwa, którego jedną z emanacji było powołanie Straży Więziennej. Od tego czasu przez terytorium Polski przewaliły się różne historyczne burze, a mimo wszystko przetrwaliśmy. I o tej głębi historycznej, która stanowi naszą siłę, warto współcześnie pamiętać…

tekst i zdjęcia: mjr Andrzej Żabski