Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

Dozór stacjonarny, mobilny i zbliżeniowy

System Dozoru Elektronicznego to najnowocześniejszy, nieizolacyjny system wykonywania kary pozbawienia wolności. Pozwala on kontrolować przebywanie skazanego w określonych miejscach (dozór stacjonarny), ustalić aktualny pobyt osadzonego (dozór mobilny) lub kontrolować zachowywanie przez niego określonej minimalnej odległości od osoby wskazanej przez sąd (dozór zbliżeniowy). Jakie warunki należy spełnić aby móc odbywać karę w SDE? Przede wszystkim długość kary nie może przekraczać jednego roku. Skazany musi posiadać określone miejsce stałego pobytu a osoby pełnoletnie zamieszkujące z nim muszą wyrazić zgodę. Dodatkowo nie może być żadnych przeszkód technicznych. Kontrola skazanego odbywa się za pomocą specjalnych urządzeń, nadajników i rejestratorów. Grupa techników sprawdza czy jest możliwość zainstalowania odpowiednich urządzeń, czy będą one prawidłowo wysyłały sygnał oraz czy jest możliwość ich obsługi. Jeśli przesłanki te są spełnione i nie ma żadnych innych przeciwwskazań osadzony może złożyć wniosek o odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego.

Resocjalizacja na odległość

Nadajnik zamontowany na przegubie dłoni lub na nodze, potocznie nazywany „bransoletką”, umożliwia skazanym uczestniczenie podczas odbywania kary w życiu zawodowym i rodzinnym.  Sąd nakłada na osadzonego konkretne obowiązki, jak na przykład podjęcie pracy, rozpoczęcie terapii, konieczność przebywania w miejscu zamieszkania w określonych godzinach, z których osadzony musi się wywiązywać. Odpowiednio zaplanowane działania są elementem resocjalizacji. Skazany uczestniczy w życiu rodziny oraz najbliższego środowiska społecznego prawidłowo wywiązując się z roli rodzica, pracownika czy członka społeczności lokalnej. Może wypełniać codzienne obowiązki domowe ale również pracować czy się leczyć.  Dodatkowo dzięki przebywaniu rodzica w środowisku rodzinnym dziecko nie doświadcza niekorzystnych konsekwencji wynikających z rozłąki związanej z wykonywaniem kary  pozbawienia  wolności  w  warunkach  zakładu  karnego. System dozoru elektronicznego to także korzyść dla społeczeństwa. Jest to najtańszy sposób odbywania kary. Miesięczny koszt osoby objętej dozorem jest dziesięciokrotnie mniejszy od kosztów utrzymania osadzonego w zakładzie karnym. Jego ogromna zaletą jest także skuteczność. Jak podaje gen. Paweł Nasiłowski - Pełnomocnik Ministra Sprawiedliwości ds. Systemu Dozoru Elektronicznego, Dyrektor Biura Dozoru Elektronicznego w Centralnym Zarządzie Służby Więziennej skuteczność wykonania kary w SDE sięga 90-93 procent. Niezwykle rzadko obserwuje się zachowania naruszające postanowienia Sądu, które wymagałyby ponownego skierowania osadzonego do zakładu karnego.

Tysiące wizyt domowych

Od początku funkcjonowania, to jest od 2009 r. systemem dozoru elektronicznego objętych zostało ponad 87 tys. osób. Obecnie Służba Więzienna przejęła wszelkie obowiązki związane z prowadzeniem systemu dozoru elektronicznego. Funkcjonariusze SW odpowiadają m.in. za instalację urządzeń oraz prowadzą centrale monitorowania. Osoby te instalują u osób  objętych dozorem komplet urządzeń składający się ze stacjonarnego urządzenia zainstalowanego w miejscu pobytu osoby monitorowanej oraz dedykowanego urządzenia umożliwiającego lokalizacje osoby monitorowanej. W każdym okręgu działają Zespoły Terenowe SDE. W okręgu krakowskim są one zlokalizowane w zakładzie karnym w Nowym Wiśniczu (9 osób) oraz Pińczowie (8 osób), w ich skład wchodzą zarówno funkcjonariusze jak i pracownicy cywilni.  Zespół Terenowy SDE działa 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu, pracując w systemie zmianowym. Od sierpnia 2018 roku do końca czerwca 2019 roku samochód użytkowany przez Zespół Terenowy Nowy Wiśnicz pokonał ponad 132 tys. km co średnio daje 423 km dziennie.

By nie wrócić do przestępstwa

Odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego wymaga samodyscypliny, odpowiedzialności i bezwzględnego przestrzegania harmonogramu ustalonego przez Sąd ale sprzyja jednocześnie kształtowaniu postawy odpowiedzialności za swoje postępowanie oraz motywuje do przestrzegania nakazów i norm. I choć tylko część skazanych może odbywać karę w tym systemie, nasze doświadczenie pokazuje, że jest to bardzo pomocne narzędzie w procesie resocjalizacji, której głównym celem jest zapobieganie powrotności do przestępstwa.

Tekst: A.Czajczyk
Zdjęcia: M.Kalinowski