Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych”
Żołnierze Wyklęci byli żołnierzami polskiego powojennego podziemia niepodległościowego i antykomunistycznego, którzy stawiali opór sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej ZSRR. Walcząc z siłami nowego agresora, musieli zmierzyć się z ogromną, wymierzoną w nich propagandą Polski Ludowej, która nazywała ich „bandami reakcyjnego podziemia”. Uczestników ruchu partyzanckiego określa się też jako „żołnierzy drugiej konspiracji” lub „Żołnierzy Niezłomnych”. Sformułowanie „Żołnierze Wyklęci” powstało w 1993 roku – po raz pierwszy użyto go w tytule wystawy „Żołnierze Wyklęci – antykomunistyczne podziemie zbrojne po 1944 r.”, zorganizowanej przez Ligę Republikańską na Uniwersytecie Warszawskim.
Wystawa na terenie jednostki oraz projekcje filmowe odbyły się dzięki pomocy Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Szczecinie, które udostępniło materiały edukacyjne. Osadzeni obejrzeli film dokumentalny o Witoldzie Pileckim, żołnierzu Tajnej Armii Polskiej, a później Armii Krajowej, który nakręcony został w 1990 r., kiedy żyli jeszcze świadkowie: żona, łączniczka, współwięźniowie obozu koncentracyjnego Auschwitz (gdzie zorganizował kilkutysięczną konspirację), żołnierze walczący podobnie jak on w Powstaniu Warszawskim, członkowie podziemia niepodległościowego skazani wraz z nim przez komunistów. Wystawa oraz pokaz filmu spotkały się z dużym zainteresowaniem ze strony osadzonych, była to dla nich cenna lekcja historii.
Tekst i zdjęcia: mjr Paweł Szajner