Ochrona społeczeństwa
Humanitarne i praworządne traktowanie osób pozbawionych wolności
Resocjalizacja skazanych

"Centrum Pomocy Dziecku i Poradnictwa Rodzinnego" 

To placówka opiekuńczo-wychowawcza, która zajmuje się  wychowaniem i sprawowaniem opieki nad dziećmi całkowicie lub czasowo pozbawionymi opieki rodziców. Przebywają tu dzieci po interwencjach policyjnych, na podstawie postanowień sądów lub na prośbę rodziców, którzy będąc w chwilowej trudnej sytuacji życiowej, potrzebują pomocy przy zapewnieniu odpowiedniej opieki swoim dzieciom. Wśród dzieci przebywajacych w placówce są i takie, których rodzice odbywają karę pozbawienia wolności.

Gdzie jesteś mamo, gdzie jesteś tato?

W zakładach karnych w całej Polsce przebywa ponad 75 tys. osadzonych, znaczna ich część pozostawiła na wolności swoje dzieci, co powoduje osłabienie lub utratę więzi z rodzicem. Dzieci osób pozbawionych wolności często ponoszą konsekwencje nie swoich win. Pozostają w rodzinach pierwotnych, umieszczane są w rodzinach zastępczych, czy domach dziecka. Poczucie osamotnienia, tęsknota, niepewność to tylko niektóre z uczuć, które im towarzyszą. Dzieci odseparowane od osadzonego rodzica muszą zmierzyć się z wieloma wyzwaniami, takimi jak trudności społeczne, ekonomiczne i emocjonalne. Fakt, że rodzic przebywa w więzieniu staje się pewnego rodzaju skazą, którą dzieci ukrywają w obawie przed stygmatyzacją.

Szacuje się, że aż 60 proc. chłopców, których ojcowie odbywali wyrok, wstępuje na drogę przestępczą. Gro z nich miało też ze swoimi - obecnie skazanymi rodzicami - dobry kontakt. Dla nich skazanie taty, czy mamy jest olbrzymią traumą.

Ponadto rodzic, czy też instytucja wielokrotnie stoją w niewiedzy i niepewności, czy kontakt dziecka w zakładzie karnym wpłynie na dobro dziecka, czy też wpłynie niekorzystnie na jego dalszy rozwój. Czy chociażby zadawane wielokrotnie pytanie, czy więzienie to jest miejsce dla dzieci? Ale co w sytuacji, jeśli jest to jedyne miejsce, w którym dziecko może spotkać się ze swoją mamą, czy swoim tatą w ciągu jednego, dwóch czy nawet pięciu najbliższych lat? Dziecko, które nie zrobiło przecież nic złego, a cierpi z powodu izolacji od rodzica, niekiedy pogorszenia warunków ekonomicznych, nie mówiąc już o społecznej stygmatyzacji – ponosi karę za nieswoje winy.  Właśnie wokół tych zagadnień koncentrowało się spotkanie. Zidentyfikowanie problemów, ale i ustalenie skutecznych działań to cel przyświecający uczestnikom.

Resocjalizacja poprzez podtrzymywanie więzi rodzinnych

Służba Więzienna od wielu lat podejmuje szereg działań na rzecz podtrzymywania oraz umacniania więzi pomiędzy rodzicem odbywającym karę, a dzieckiem. Wszystkie sale widzeń, w których dzieci mogą spotkać się ze swoimi rodzicami wyposażone są w kąciki zabaw. Poza ustaloną w kodeksie karnym wykonawczym liczbą widzeń, każdemu rodzicowi sprawującemu opiekę nad dzieckiem do 15 roku życia przysługuje jedna dodatkowa godzina widzenia. Dodatkowym ułatwieniem jest możliwość realizowania rozmów przez komunikator Skype. Służba Więzienna we współpracy z instytucjami zewnętrznymi prowadzi także programy readaptacyjne ukierunkowane na integrację rodzin. Na jeszcze lepsze wywiązywania się z roli rodzica podczas odbywania kary pozwala także system dozoru elektronicznego.

Dzieci osób pozbawionych wolności

W swoim wystąpieniu funkcjonariuszki zwróciły uwagę na ważność kontaktów dzieci z rodzicem pozbawionym wolności. Odwołały się do definicji więzi społecznych oraz więzi rodzinnej. Powołały się na międzynarodowe standardy postępowania z osobami pozbawionymi wolności tj., Europejskie Reguły Więzienne jak i Wzorcowe Reguły Minimum Postępowania z Więźniami, jako podstawowe dokumenty mające wpływ na rozwój polskiego systemu penitencjarnego. Nie zabrakło również odwołań do obowiązującego Kodeksu Karnego Wykonawczego, Konwencji Praw Dziecka, która mówi, że dziecku przysługuje prawo do utrzymywania stałych i regularnych kontaktów z rodzicami.

Podczas spotkania nie zabrakło ważnych głosów dotyczących ochrony prawa dziecka do posiadania własnego zdania, opinii na podstawie jego dotychczasowych doświadczeń życiowych i akceptacji tego stanowiska zarówno przez rodzica, opiekuna bezpośrednio sprawującego władzę rodzicielską jak i rodzica przebywającego w izolacji penitencjarnej.

Zaplanowano w najbliższej przyszłości jeszcze spotkanie z dziećmi, których bezpośrednio dotyczy problem dziecko - osoby w izolacji więziennej.

Tekst/ zdjęcia: mjr Marta Mazurska